Het merk en het meisje

Het familiebedrijf is de oudste en meest voorkomende ondernemingsvorm. Voorbeelden van nu zijn Bakkerij Visser, Bavaria, Heineken, Hooghoudt, Jumbo, Peijnenburg. Pon en SHV. Het ultieme voorbeeld is natuurlijk ‘ons’ Koninklijk Huis. Familiebedrijven kenmerken zich door een hechte koppeling tussen de familie en het merk; een verbinding die van buitenaf (natuurlijk) beter zichtbaar is dan voor familieleden. Van oudsher is het motto ‘Het werk gaat voor het meisje’. Veel familiebedrijven halen echter inmiddels de derde generatie niet meer, omdat het steeds meer gaat om het nemen van beslissingen die zowel ten goede komen aan de familie- als aan de merkontwikkeling. Een FamilieMerkopstelling geeft zicht op de samenhang van deze beide systemen en op te verwachten (verschillende) effecten van een merkbeslissing op beide aspecten. Door even afstand te nemen is het voor familieden mogelijk het geheel te overzien en (weer) optimaal te genieten van het deel uitmaken van hun krachtige en prachtige familie(merk).

Wat is een familiemerk?

Een familiemerk is in deze blog de naam van een bedrijf dat is opgericht door een eerdere generatie en waarbij vandaag de dag de directie bestaat uit tenminste één familielid, en waarbij meerdere familieleden nog steeds intens en langdurig betrokken zijn bij het merkbeleid. Vaak wordt met een familiemerk verwezen naar diverse verschillende productsoorten onder één merknaam; ook wel paraplumerk. In deze blog heeft deze term dus een andere betekenis.

Oorsprong familiemerk

Oorspronkelijk bestond het familiebedrijf veelal uit het hele gezin. Iedereen werkte van jongs af aan mee. Hoe beter het met het bedrijf ging, hoe beter het de familie verging; en omgekeerd. Van oudsher lag de focus van de vader op de ontwikkeling van het merk en de voorbereiding van de oudste zoon op de overname van het bedrijf. De moeder richtte zich vooral op het optimaliseren van de onderlinge relaties. De vader en de moeder van de Merkvrager spelen daarom nog steeds meestal een belangrijke rol in de huidige merksituatie van een familiemerk.

Oprichter familiemerk

De oorspronkelijke oprichters van familiebedrijjven zijn in het algemeen charismatische personen, waarbij hun leven en werk onafscheidelijk waren. Ze zijn meestal nog steeds het inspirerend voorbeeld voor de huidige generatie, zie bijvoorbeeld Dirk Vereijken bij Bavaria, Gerard Adriaan Heineken, Hero Jan en Grietje Hooghoudt, Johan van Eerdt van Jumbo,Harrie Peijnenburg en Meindert Pon. Ook de plaats waar het bedrijf is begonnen, speelt later vaak ook nog een grote rol hierbij. Het schrijven van een boek of het maken van een film hierover, is dan ook een absolute aanrader voor de huidige generatie, omdat het verleden daarmee zichtbaar wordt. In een Merkopstelling zijn deze oprichter en de geboortegrond van het merk meestal nog steeds belangrijke kernelementen van de huidige merksituatie.

Rangorde

Kenmerkend voor familiebedrijven is dat deze in het algemeen optimaal functioneren als de rangorde in het merk- en familiesysteem gelijk is; met andere woorden als een oudere broer of zus leiding geeft aan een jongere. Voor de stamhouder is het de levensopdracht om het bedrijf voor te zetten. De toekomst is bij de geboorte vastgelegd. Andere kinderen moeten hun eigen plek binnen het bedrijf zelf verdienen. Daar waar een jongere bijzonder waardevolle competenties heeft voor de ontwikkeling van een familiemerk, ontstaat daarom vaak (impliciete) spanning. Een mooi voorbeeld biedt Anton Philips, die maar moest gaan verkopen omdat hij twee linkerhanden had volgens volgens zijn grote broer. Goede samenwerking vraagt om (h)erkenning van elkaar competenties. Een verschil tussen rangorde in het familiesysteem en bijdrage aan het merksysteem vraagt in het algemeen dan ook om het in beeld brengen van deze beide familieleden in de huidige merksituatie in een Merkopstelling.

Lieve vrede

Familiebedrijven zijn in het algemeen loyale, stabiele systemen, waarin de familieleden goed voor elkaar zorgen. De familieleden ‘handelen en wandelen’ meestal goed met elkaar in tegenstelling tot andere families. Werknemers worden in het algemeen onderdeel van de familie. Meestal is in het bedrijf dan ook sprake van een hechte familiecultuur. De waarden en normen van de (eerdere) generaties komen meestal nog steeds sterk overeen met die voor het huidige merk. Kenmerkend voor sterke familiemerken is echter dat ze dat ze mee zijn gegaan met de tijd. Aanpassingen aan de tijdgeest zijn voor elk merk lastig, maar extra voor familiemerken. Het aanpassingsvermogen en plichtsbesef dat familieleden van nature hebben staat niet alleen haaks op het streven naar zelfrealisatie van de moderne mens maar ook op de vooronderstelde loyaliteit. ‘Iets anders willen doen of zijn’ eindigt meestal met het label het zwarte schaap van de familie. Conflicten dienen binnenshuis te blijven: de vuile was kan niet buiten worden gehangen. Dus vraagt het veel moed om externe hulp in te roepen voor het verhelderen van gevoelens van onbehagen over verschillen in inzichten, terwijl goede samenwerking vraagt om een gedeelte visie. FamilieMerkopstellingen geven alleen daarom vaak al een enorm gevoel van opluchting.

Koude kant

Door de hechte familiebanden zijn er ‘klassieke’ spanningen tussen de familieleden, de aangetrouwden en de andere betrokkenen binnen familiebedrijven. Een uitzondering is hier vaak weggelegd voor mannen die met de dochter trouwen die het familiebedrijf overneemt, mits deze het kan opbrengen om wat op de achtergrond te blijven. Voor experts die binnen een familiebedrijf zijn aangetrokken op basis van hun specifieke competentie, is het meestal helemaal eieren lopen. Een Merkopstelling is uitermate geschikt om je speelruimte binnen je ‘heikele’ positie bewust te ervaren.

Sandwich

Door de hechte familiebanden zijn er niet alleen ‘klassieke’ spanningen tussen de huidige gezinsleden, maar ook met de voorgaande en volgende generatie. Een bedrijfsovername in het merksysteem door een kind staat per definitie haaks op de ouderrol in het familiesysteem. Deze ‘omkering’ is lastig te accepteren voor de ouder die op zoek moet naar een nieuwe identiteit omdat hij zijn bestaande bedrijfsidentiteit verliest. Uit je familiebedrijf stappen is afscheid nemen van je levensdoel en levenswerk. Ook voor de stamhouder is het ingewikkeld. Als kuiken word je ineens schuldig aan het breken van het ei van je ouder. Als kind moest je je altijd aanpassen. Als volwassene word je nu ineens verantwoordelijk voor de gezamenlijke koers. Vaak komen bij deze overdracht ook nog de impliciete onopgeloste strijdtonelen tussen ouders en kinderen van voorgaande generaties weer naar de oppervlakte. Bovendien vinden de familieleden, de medewerkers en de omgeving het inmiddels ook nog eens niet meer vanzelfsprekend dat je als stamhouder het bedrijf overneemt. Dat maakt het noodzakelijke, heldere en krachtige overdrachtsmoment met een zorgvuldige inwerkperiode niet meer vanzelfsprekend. Nog even afgezien van alle financiële perikelen die een bedrijfsovername met zich meebrengt.

En nu?

Op vrijdagmiddag 11 november is het mogelijk om In het Hooghouse van de familie Hooghoudt te ervaren hoe een FamilieMerkopstelling zicht kan geven op de generatie-relaties in je eigen familiemerk.

Voor 79 euro zelf het generatie-effect op je familiemerk ervaren?

Bekijk uitnodiging en kom vrijdag 11 november naar het Hooghouse van Hooghoudt.

Meld je aan bij

Mariëtte: 06 13 24 29 39 / mariette.vanduijn@merkopstelling.nl

Piet: 06  52 45 15 16 / piet.vanveen@merkopstelling.nl

of Wim: 06 107 44 198  / wim.jurg@merkopstelling.nl